Spis treści
U swojej pociechy możesz zaobserwować różne dolegliwości wynikające z niedojrzałości układu pokarmowego, na przykład ulewanie.
Zazwyczaj dolegliwości te są normalnym objawem na tym etapie życia dziecka. Warto wiedzieć, czym są i jak je rozpoznać.
Co to jest ulewanie?
Ulewanie, inaczej regurgitacja, to cofanie się do jamy ustnej lub wylewanie na zewnątrz niewielkich ilości pokarmu połykanego przez dziecko podczas karmienia, lub po jego zakończeniu. Jest to problem występujący głównie u noworodków i młodszych niemowląt i jedno z częstszych zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego1Horvath A., Dziechciarz P., Wybrane zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego w: red. Szajewska H, Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017.
Zwłaszcza ulewanie u noworodka to bardzo częste zjawisko, fizjologiczne ulewanie dotyczy większości z nich2Vandenplas Y, Rudolph CD, Di Lorenzo C i wsp. Pediatric gastroesophageal reflux clinical practice guidelines: joint recommendations of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (NASPGHAN) and the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN). J Pediatr Gastroenterol Nutr 2009;49:498-547..
Co ważne: ulewanie nie jest powodem do zaprzestania karmienia piersią3SALVATORE, S., et al. The Management of Infant Regurgitation. In: Gastroesophageal Reflux in Children. Springer, Cham, 2017. p. 269-288.!
Ulewanie u niemowlaka ustępuje jednak wraz z wiekiem i w momencie ukończenia 1. roku życia objawy zanikają aż u 90% dzieci4Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV (2016) – aktualne wytyczne rozpoznawania i leczenia czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego u dzieci, STANDARDY MEDYCZNE PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605.
Jak rozpoznać ulewanie
- Powtarzają się co najmniej 2 razy dziennie, przez co najmniej 3 tygodnie.
- Dziecko jest w wieku 1-12 miesięcy
- Nie występują alarmujące objawy, takie jak: wymioty, bezdech, nieprawidłowy rozwój i wzrastanie, trudności w żywieniu i połykaniu, aspiracja treści pokarmowej do dróg oddechowych
- Nie są stwierdzone inne choroby5Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV (2016) – aktualne wytyczne rozpoznawania i leczenia czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego u dzieci, STANDARDY MEDYCZNE PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605.
Przyczyny ulewania
UIewanie, zwłaszcza ulewanie u noworodka, jest związane z niedojrzałością układu pokarmowego, między innymi z nieodpowiednim napięciem dolnego zwieracza przełyku i przepony6Horvath A., Dziechciarz P., Wybrane zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego w: red. Szajewska H, Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017
Na ogół ulewania ustępują samoistnie wraz ze wzrastaniem dziecka, dojrzewaniem tak zwanej „bariery antyrefluksowej” i wzrostem napięcia dolnego zwieracza przełyku oraz przyjęciem przez dziecko pozycji pionowej przez większą część dnia. Najczęściej dzieci „wyrastają” z ulewania pomiędzy 5. a 7. miesiącem życia. Dodatkowo ulewaniu w tym wieku sprzyja krótszy i szerszy niż u starszych dzieci przełyk, spożywanie dużej objętości płynnego pokarmu, częste połykanie powietrza podczas spania i przebywanie w pozycji leżącej7Banaszkiewicz A., Dziekiewicz M., Problemy gastroenterologiczne niemowląt w: red. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Karmienie piersią w teorii i praktyce, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
Sposoby na ulewanie
W przypadku wątpliwości dotyczących malucha zawsze najlepiej skonsultować się z lekarzem pediatrą. Dobrym sposobem na przypadłości niemowlęce jest też zachowanie spokoju. Dzieci, u których ulewanie nie wpływa na apetyt i przyrosty masy ciała oraz u których ulewaniu nie towarzyszą inne objawy leczenie nie jest konieczne 8Banaszkiewicz A., Dziekiewicz M., Problemy gastroenterologiczne niemowląt w: red. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Karmienie piersią w teorii i praktyce, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017. Nie oznacza to jednak, że ulewanie można całkowicie zbagatelizować. Problemem są nadmierne ulewania, które mogą prowadzić do niskiego przyrostu masy ciała, zwiększonej drażliwości, zaburzeń snu i nadmiernego płaczu9Craig, W., Hanlon-Dearman, A., Sinclair, C., Taback, S., & Moffatt, thickened feedings, and positioning for gastro-oesophageal reflux in children under two years, Cochrane Database Syst Rev. 2004 Oct 18;(4):CD003502..
Takie objawy alarmowe wymagają konsultacji lekarskiej.
Ważne by pamiętać, że ulewanie nie jest powodem do zaprzestania karmienia piersią10Salvatore S., i wsp. The Management of Infant Regurgitation. In: Gastroesophageal Reflux in Children. Springer, Cham, 2017. p. 269-288..
Mleko matki jest bez wątpienia najlepszym sposobem żywienia niemowląt, dlatego warto przede wszystkim zmodyfikować technikę karmienia, a gdy brak efektu: w kolejnym etapie wprowadzić zagęszczanie pokarmu np. mączkę chleba świętojańskiego11Horvath A., Dziechciarz P., Wybrane zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego w: red. Szajewska H, Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017.
W przypadku ulewań u dzieci niekarmionych piersią można zmienić mieszankę na specjalną, z dodatkiem zagęstnika 12Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.. Dawniej zalecano stosowanie specjalnej pozycji (ułożenie na brzuchu z uniesioną górną częścią ciała), jednak obecnie dla bezpieczeństwa dziecka nie jest to już stosowane13Horvath A., Dziechciarz P., Wybrane zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego w: red. Szajewska H, Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017.
Wprowadzone zmiany zostały zapisane.